ดร.รูจา อิกนาโทวา (Dr.Ruja Ignatova) อาจจะไม่เป็นรู้จักกันทั่วไป
แต่ในบรรดาผู้ติดตาม เธอคือระดับซูเปอร์สตาร์คนหนึ่งเธอคือผู้ก่อตั้งและเป็นเหมือนโฉมใหม่ของคริปโตเคอเรนซี่หรือสกุลเงินดิจิทัล “วันคอยน์”(OneCoin)ได้รับการขนานนามว่า“มือสังหารบิทคอยน์” เธอปฏิญาณว่าจะปฏิวัติวิธีที่เรามองเงินตรา
ดร.รูจาเดินทางไปทั่วโลกเพื่อพูดคุยกับผู้คนจำนวนมากในทุกสถานที่ที่บัตรเข้าฟังสปีชของเธอขายเกลี้ยงทุกรอบ
ระบุว่าเหรียญวันคอยน์เปรียบเสมือนบิทคอยน์ แต่ยิ่งใหญ่กว่าเหนือกว่าและง่ายในการใช้นักลงทุนกว่า 3 ล้านราย ร่วมลงทุนกับ “วันคอยน์”ของดร.รูจา ที่มุ่งหวังสร้างชื่อเสียงและแสวงหาโชคลาภมหาศาล
แต่ทันใดนั้นในช่วงปลายปี พ.ศ.2560 หรือค.ศ.2017 เธอได้หายตัวไปอย่างเป็นปริศนา ไร้ร่องรอยว่าไปอยู่แห่งหนใดและมันเกิดอะไรขึ้น
เรื่องราวทั้งหมดได้ถูกขุดขึ้นมาเปิดโปงว่าเป็นเรื่องหลอกลวงต้มตุ๋นลวงโลกอย่างมหาศาล มูลค่าความเสียหายประมาณ15,000 ล้านดอลล่าร์สหรัฐฯ หรือ 550,350 ล้านบาท(เทียบ 1 ดอลล่าร์สหรัฐฯเท่ากับ36.69 บาท)
ตอนที่เธอก้าวขึ้นบนเวทีในการปาฐกถาต่อหน้าผู้ชมเป็นเวลา1 ชั่วโมงเต็ม เมื่อปี 2016 สตรีผู้ก่อตั้งเงินคริปโตฯ ในวัย 36 ปี ได้รับการต้อนรับด้วยเสียงเชียร์ดังกระหึ่มจากแฟนคลับของเธออย่างอุ่นหนาฝาคั่งและเร่าร้อนอื้ออึงไปทั้งสนามเวมบลีย์อารีนา
ในขณะที่สุภาพสตรีผู้ยืนอยู่อย่างโดดเด่นนั้นไม่ใช่ซูเปอร์สตาร์ในแวดวงศิลปินนักร้องเพลงป๊อปหรืออย่างใดอย่างหนึ่ง แต่คือ ดร.รูจา ผู้ก่อตั้ง “วันคอยน์” (OneCoin) หนึ่งในผู้นำของเงินคริปโตเคอเรนซี่ระดับโลก แม้ว่าจะเพิ่งรู้จักในหมู่นักลงทุนได้เพียงแค่ 1 ปี ซึ่งต่อมาเธอได้ตกอยู่ในบัญชีรายชื่อผู้สูญหายไปแล้ว
ดร.รูจา เป็นผู้กุมบังเหียนที่มีทั้งความฉลาดเฉลียวอย่างยิ่งและมีความรู้เชี่ยวชาญอย่างมาก และได้รับการกล่าวขานว่าจะทำให้นักการเงินการธนาคารระดับท็อปกลายเป็นพวกโง่เง่าไปเลย
ด้วยข้อโต้แย้งถกเถียงของเธอมีศูนย์กลางอยู่ที่คนในอุดมการณ์เดียวกันในการขับเคลื่อนเงินสกุลคริปโตเคอเรนซี่ในวงกว้างที่มีพื้นฐานมาจากแนวคิดที่ว่ารัฐและธนาคารในแนวคิดเดิมๆ มีอำนาจควบคุมกระแสเงินตราและสกุลเงินต่าง ๆ มากมายเกินไป
มันถึงเวลาที่จะปฏิวัติวงการเงินตราให้เป็นไปด้วยวิธีการที่เป็นประชาธิปไตย นั่นคือ คืนอำนาจให้กับประชาชนจากเหตุวิกฤติการเงินที่เกิดขึ้นทั่วโลกปี 2008 ซึ่งผู้คนจำนวนมากจึงพร้อมรับฟังความคิดเห็นของเธอในประเด็นเหล่านี้ เธอถูกต้องแล้วที่วันคอยน์ได้มาพบกับเธอซึ่งโจมตีสถาบันธนาคารระดับโลกเป็นตัวการทำให้เกิดวิกฤตการณ์ทางการเงินจากความโลภ
จนในที่สุดเธอประกาศว่าระบบการเงินการธนาคารในปัจจุบันล้าสมัยไปแล้ว และเงินคริปโตเคอเรนซี่ทั้งหมด โดยเฉพาะว้นคอยน์จะเป็นอนาคต แต่มันก้าวล้ำลึกซึ้งไปกว่านั้นอีก
ในขณะที่ ดร.รูจา กล่าวปาฐกถาต่อหน้านักลงทุนนับพันคนในสนามเวมบลีย์ เธอพูดถึงว่าการเข้าร่วมไม่ใช่แค่การลงทุนที่ดีและไม่ใช่แค่การปฏิวัติการเงินระดับโลกเท่านั้น แต่ยังรวมถึงครอบครัวเดียวกัน
“เราจะยิ่งใหญ่ที่สุดและเขียนประวัติศาสตร์ขึ้น และเราเป็นชุมชนคริปโตเคอเรนซี่ที่สร้างปรัชญาขึ้นใหม่ ไม่มีใครที่จะมาเทียบกับเราได้ เรามีผู้ใช้งานมากที่สุด เรามีเงินคริปโตสำรองมากที่สุด
สำหรับทุกคนที่บอกฉันว่าละเมิดหลักปรัชญาเงินคริปโตเคอเรนซี่นั้น เราเป็นชุมชนที่ใหญ่กว่าดังนั้นเราจะสร้างหลักคิดของคริปโตเคอเรนซี่ขึ้นภายในระยะ 2 ปี ไม่มีใครจะกล่าวถึงบิทคอยน์อีกต่อไป”
ดร.รูจา กล่าวในช่วงหนึ่ง
นักลงทุนทั้งหลายกลางเป็นส่วนหนึ่งในเครือข่ายที่เรียกว่าวันไลฟ์(One Life) ด้วยการร่วมกันในกลุ่มวอทส์แอพพ์ สำหรับคนวงในที่จะได้รับรู้ข่าวสารได้สม่ำเสมอ เพื่อตัดปัญหาจากคนที่จ้องโจมตีจากภายนอก พวกนี้จะมีสัญลักษณ์เป็นของตัวเองที่จะใช้เมื่อมีการจัดชุมนุมพบปะในหมู่มวลสมาชิกของวันไลฟ์ แต่ถึงกระนั้นดร.รูจา เคยทำงานในแมคเคนซี่ย์ บริษัทที่ปรึกษาระดับโลก
วันคอยน์ก็ประสบกับความทุกข์โศกอย่างรวดเร็วในระยะแค่3 ปีหลังการเปิดตัว ที่มีนักลงทุนร่วมลงทุนมากกว่า 3 ล้านรายจากทุกมุมโลก มีการจัดประชุมสัมมนาในทุก ๆ แห่งตั้งแต่สหรัฐอเมริกา จีน อังกฤษ ไปจนถึงหลายชาติในแถบแอฟริกา
ซึ่งในแต่ละงานที่จัดจะมีการฉายวิดีโอให้เห็นความวุ่นวายในการออกจากบ้านเกิดเมืองนอนประเทศบัลแกเรีย ไปจนถึงช่วงที่ทุกอย่างกำลังเดินไปได้ด้วยดีกับ วันคอยน์ กระทั่งปลายปี 2017 แม้ช่วงต้นปีเดือนเมษายนจะปรากฏรอยร้าวบ้าง
เมื่อตำรวจอินเดียได้จับกุม18 ผู้ต้องหาที่นครมุมไบ ในฐานะเปิดรับสมาชิกร่วมลงทุนกับวันคอยน์ จากการที่มีการถอนเงินกว่า 11 ล้านเหรียญสหรัฐฯจากบัญชีธนาคาร ก่อนที่ตำรวจจะสกัดไว้ได้ทัน
ทั้งหมดนี้ ในตารางการประชุมสัมมนาวันคอยน์ที่กรุงลิสบอนโปรตุเกส เมื่อเดือนตุลาคม 2017 ดร.รูจา ไม่ได้ปรากฏตัวในคราวสัมมนานั้น นับว่าป็นเรื่องผิดปกติ
คนใกล้ชิดให้ข้อสังเกตว่าเธอเป็นคนตรงต่อเวลามาก หากผู้ร่วมประชุมเกิดความล่าช้าแม้เพียง 1 นาที เธอก็จะยกเลิกไม่ร่วมประชุมทันที
คนใกล้ชิดติดต่อหาเธอ แต่ไม่ได้รับคำตอบหรือให้ข้อมูลข่าวสารใดๆ ทั้งสิ้น ไม่มีใครล่วงรู้ความเคลื่อนไหวของเธอ จากความเป็นผู้นำของวันคอยน์ที่มีคุณค่าเหมือนกับวันคอยน์ในการไปถึงเป้าหมาย ซึ่งผู้ก่อตั้งวันคอยน์ตระหนักและระมัดระวังตัวเองอย่างดีโดยมีผู้อารักขา 2 คนประกบติดตามทุกย่างก้าวคอยคุ้มกันชีวิต
จนเป็นที่กล่าวขานว่าเธอนั้นถูกลักพาตัวไปด้วยน้ำมือของธนาคารใหญ่บางแห่ง หรือมองในแง่ดีก็ว่าเธออาจหลบซ่อนจากพวกนั้น แต่เป็นที่รู้กันว่าหลังจากวันนั้น ไม่มีใครได้พบเห็นดร.รูจา อีกเลย
หลังการหายตัวของเธอ ดร.รีจีส คอนสแตนแทน น้องชายของเธอได้ขึ้นทำหน้าที่แทนในระดับผู้บริหารสูงสุดของวันคอยน์ ก่อนหน้านี้เขาเคยเป็นบอดี้การ์ดให้กับเธอและเป็นผู้ช่วยส่วนตัว มีรอยสักรูปกล้าม ซึ่งตามบัญชีก่อนหน้านี้ของพนักงานคนอื่น ๆ มีความมืดมัวบ้างในเดือนมีนาคม 2019 คอนสแตนแทนขณะจะเดินทางไปบัลแกเรีย ตำรวจเอฟบีไอได้จับกุมและตั้งข้อหาฟอกเงินและฉัอโกง
ขณะที่ทางการสหรัฐฯได้ประกาศวันเดียวกันว่า ธุรกิจวันคอยน์เป็นมีการกระทำฉ้อโกง ซึ่งเอฟบีไอได้ตั้งข้อหา ดร.รูจา เมื่อ2 ปีที่แล้วหลังการหายตัวไป ทำให้เกิดคำถามบางอย่าง หากเธอได้รับแจ้ง จะมีข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับเรื่องนี้ในภายหลัง
ในเบื้องต้น วันคอยน์คืออะไร โดยพื้นฐานแล้วมันคือการตลาดแบบหลายระดับ โดยทั่วไปแล้วระดับการตลาดจะใช้ผู้คนรับสมัครผู้อื่นที่ซื้อแพ็คเกจข้อมูล คุณจะได้ค่าคอมมิชชั่นจากทุก ๆ บุคคลที่คุณนำเข้ามาสู่วงจรธุรกิจรวมถึงบุคคลที่จะคัดออกในอนาคต ทั้งหมดรวมถึงทุก ๆคนที่ถูกนำเข้ามาในธุรกิจ
ปัญหาของการตลาดหลายระดับคือแทบจะไม่เคยสร้างคุณค่าอะไรเลยในรูปแบบผลิตภัณฑ์หรือบริการจริงๆ โดยพื้นฐานแล้วผู้คนสร้างรายได้จากการสรรหาผู้อื่น ดังนั้นคนจำนวนหนึ่งที่อยู่ด้านบนสุดจึงจะทำเงินได้ทั้งหมดในขณะที่ส่วนที่เหลือจะสูญเสียทุกสิ่ง
วันคอยน์จะถูกขายในรูปแบบของการศึกษาแพ็คเกจ ที่ประกอบด้วยโทเคนที่ให้คุณสามารถขุดเหรียญวันคอยน์ อย่างไรก็ตามมันไม่มีการขุดใดๆ ทั้งนั้นที่เกิดขึ้นในบล็อกเชน ซึ่งโครงสร้างพื้นฐานของคริปโตเคอเรนซี่ไม่มีปรากฏในวันคอยน์ด้วย
และการแลกเปลี่ยนที่อนุญาตให้มีการแลกเปลี่ยนเงินจริงกับวันคอยน์ได้นั้นอยู่ระหว่างการก่อสร้างมานานปี และรูปแบบมักจะล่าช้าเสมอ แม้ว่าบริษัทจะบอกคุณว่าพวกเขาได้ขายแพ็คเกจการศึกษาช่วยสอนคนเกี่ยวกับอิสรภาพในการเงินของเรา ซึ่งในแต่ละแพ็คเกจการศึกษานี้มีราคาตั้งแต่ 100 ดอลล่าร์สหรัฐฯไปจนถึง100,000 ดอลล่าร์สหรัฐฯ นี่คือวิธีการที่ราชินีของวันคอยน์สร้างรายได้มหาศาล จากแพ็คเกจการศึกษา
สื่อการเรียนการสอนมากมายเหล่านี้ ภายหลังพบว่ามีการลอกเลียนแบบจากแหล่งอื่น ๆ ผู้ซื่้อแพ็คเกจเหล่านี้จะได้รับการบอกกล่าวว่าเงินที่ใช้จ่ายซื้อนั้นจะถูกแปรเปลี่ยนเข้าไปสู่วันคอยน์ที่รับประกันว่าจะมีคุณค่าเติบโตขึ้นเรื่อย ๆ
แน่นอนว่าเป็นเรื่องไม่จริง บางทีโดยการซุกซ่อนอยู่เบื้องหลังด้วยเทคนิคและช่องโหว่นี้ที่พวกเขาทำให้มันเติบโตได้อย่างรวดเร็วและร่วงหล่นทันทีได้จากการตรวจจับของมือกฎหมาย
“เมื่อคุณมีผลิตภัณฑ์ดิจิทัลที่คุณไม่สามารถสัมผัสได้เหมือนกับแพ็กเกจการศึกษา แน่นอนว่าผู้คนจะไม่เชื่อถือต่อไป ฉันเคารพทุกคนที่มีคำถามหรือวิพากษ์วิจารณ์ หรือแค่อยากจะพูดคุยกับเรา
แต่สิ่งที่ฉันไม่ชอบเลยก็คือ คนที่ไม่ศึกษาทำการบ้านและไม่ตรวจสอบว่าเกิดอะไรขึ้น”
ดร.รูจา คริปโตควีน อรรถาธิบาย
วันคอยน์นำสิ่งที่ดีที่สุดและประสบการณ์สูงสุดให้ผู้ขายในการตลาดหลายระดับที่จะเริ่มต้นห่วงโซ่และโครงการไปไกลถึงประเทศอูกานดา การสัมมนาได้แพร่กระจายไปทั่วโลก และนำผู้คนเข้ามาในโครงการร่ำรวยมากขึ้น แต่น่าเศร้าที่บางคน ขายบ้านขายกระทั่งฟาร์มเลี้ยงสัตว์เพื่อซื้อวันคอยน์
พิธีกรทีวีถามเหยื่อรายหนึ่งว่า คุณสูญเสียเท่าไหร่และมีผลกระทบต่อชีวิตคุณอย่างไร
เจน แมคอดัม ตอบคำถามด้วยท่าทีเศร้าสร้อยว่า เธอสูญเงินไปกว่า 250,000 ยูโร สรุปว่าเป็นความหายนะ
จากบุคคลที่เราไม่สงสัยข้องใจอะไรเลย มันทำใจลำบากที่จะเห็นว่าพวกเขาโง่เขลาเพียงไร เธอทำให้ฝูงชนตื่นเต้นด้วยสุนทรพจน์สร้างแรงบันดาลใจ ข้อมูลส่วนตัวที่ยกระดับเธออย่างไรก็ตามมันไม่ใช่ทั้งหมดที่ปรากฏในภาพของกูเกิลค้นหาที่มีภาพบนหน้าปกนิตยสารฟอร์บส์ที่ดูเหมือนเป็นส่วนหนึ่งบุคคลอัจฉริยะผู้บุกเบิก
แต่ในความเป็นจริงแล้ว เป็นปกรองหน้าในที่ซื้อโฆษณาในฟอร์บส์ของบัลแกเรีย ซึ่งเป็นวิธีการหลอกลวงอย่างหนึ่งให้เหมือนว่านิตยสารนั้นสัมภาษณ์เธอ ขณะเดียวกันยังมีเรื่องประวัติการศึกษาจบปริญญาเอกจากออกฟอร์ด และมีความฉลาดอย่างไม่ต้องสงสัย การสร้างบุคลิกด้านอื่น ๆ ด้วยการสนทนากับบุคคลที่มีชื่อเสียงแวดล้อมหลายคน สร้างความน่าเชื่อถือรอบตัว
ดังนั้นเมื่อไปพูดในงานอีเว้นท์ต่างๆ ทำให้ผู้คนหลงใหลในคำพูดของเธอและยังประทับใจในความน่าเชื่อถืออีกด้วย สิ่งเหล่านี้ทำให้คนตัดสินใจซื้อวันคอยน์ได้ง่ายน่าสนใจ
ด้วยยุคสมัยเทคโนโลยีควบคู่ไปกับความโลภและจิตวิทยาฝูงชน ดร.รูจา คือตัวอย่างหนึ่งที่เปืดโปงโลกยุคใหม่ที่เต็มไปด้วยข้อมูลข่าวสารที่ปล่อยมาอย่างไม่ขาดสายในอินเตอร์เน็ต ผู้คนไม่มีเวลาที่ตรวจสอบข้อเท็จจริง
ผู้คนและกลุ่มเพื่อนจะโกหกกันอย่างเปิดเผยในข้อเท็จจริงและหลบลี้หนีไปได้แม้แต่น้อย คนบางส่วนที่ค้นพบความจริงจะเป็นเพียงเสียงเล็ก ๆ กว่าเรื่องโกหกหลอกลวงที่ได้รับการบอกเล่าก่อนใคร
แม้ว่าการโกหกจะขยายไปมันง่ายที่จะกล่าวประณามข่าวเท็จ คนเกลียดข่าวปลอมอยู่แล้วหรือเพียงแค่วางเนื้อหาที่ต่อต้านการตลาดหลายระดับโดยอาศัยคนในชุมชนและการขายตรงตัวต่อตัวสามารถแชร์ความคล้ายคลึงกันกับลัทธิที่คนในนั้นให้เชื่อว่าพวกคนภายนอกต่อต้าน วันคอยน์ใชัวิธีแบ่งแยกเรากับเขา เป็นหลักจิตวิทยาที่ทำให้วันคอยน์ดำเนินกิจการต่อไปได้อย่างง่ายดายต่อผู้หลงเชื่อ
ในส่วนการเงินการคลังและรัฐบาลหลายประเทศทั่วโลกจึงต้องการที่ยุติขบวนการปฏิวัติการเงิน หลายคนเชื่อว่านี่ทำให้ดร.รูจา หายตัวไปเพื่อความปลอดภัยของตัวเองจากการถูกเปิดโปงว่าเป็นคนฉ้อโกงประชาชนหอบเงินหนีไป
แล้วตอนนี้ ดร.รูจาไปอยู่แห่งหนใด ใคร ๆ ก็ย่อมรู้ว่าน้องชายของเธอและอดีตบอดี้การ์ด “คอนสแตนแทน” ได้เปิดเผยรายละเอียดเพิ่มเติมไปแล้ว ในระหว่างการสอบสวนของเอฟบีไอหลังจากเขาถูกจับกุม
เขาอ้างว่าดร.รูจา อาศัยอยู่ในบัลแกเรียก่อนที่จะหายไป เธอบอกเขาว่าเธอรู้สึกเหนื่อยหน่ายจากกลุ่มผู้จงเกลียดจงชังและยังหวาดผวาภัยจากคนใกล้ตัวที่อาจจับเธอส่งให้เอฟบีไอเอง
จากแหล่งข่าวบางแห่งอ้างว่าดร.รูจาได้ซื้อตั๋วเครื่องบินไปยังกรุงเวียนนา ออสเตรีย ต่อไปยังกรุงเอเธนส์ ประเทศกรีซ คอนสแตนแทนก็ไม่ได้ติดต่อกับพี่สาวของเขาเลยนับตั้งแต่หายตัวไปเขายังจ้างคนติดตามสืบสวนเสาะหาเธอด้วยซ้ำแต่ไม่ประสบความสำเร็จ เธอเป็นที่ต้องการตัวของทางการสหรัฐฯ ขณะที่น้องชายถูกคุมขังระหว่างดำเนินคดี
ส่วนธุรกิจบริษัทของเธอก็ยังคงดำเนินต่อไปอย่างพุ่งเป้าไปในหมู่ผู้ที่ยังเชื่อถืออยู่และสมาชิกหน้าใหม่ในแต่ละวัน อย่างน้อยเงิน 1 ล้านดอลล่าร์สหรัฐฯยังไหลเข้าในแต่ละสัปดาห์
ทนายของเธอที่ปัจจุบันต้องโทษความผิดในคดีฉ้อโกงประชาชน 50 ล้านดอลล่าร์สหรัฐฯ และรอการพิพากษาลงโทษ มันยากที่จะคาดเดาว่าเธออยู่ที่ไหน แต่ก็ยังมีโอกาสสูงที่ว่าเธอยังคงมีชีวิตและหลบเร้นโดยอาศัยบัญชีของพนักงานวันคอยน์ แม่ของเธอเองยังคงช็อกว่าลูกสาวหายตัวไปไหน
กรณีของ ดร.รูจา อิกนาโทวา เผยให้เห็นมุมมืดของโลกยุคใหม่ที่ยังคงบกพร่องเหมือนเดิม เทคโนโลยีพัฒนาไปอย่างรวดเร็วเหลือเชื่อเกินกว่าที่ผู้คนทั่วไปจะก้าวตามทัน โดยทั่วไปเป็นสิ่งที่ดีแต่ในมุมกลับกัน หลายคนอาจถูกหลอกลวงได้โดยง่ายเพราะมีความเชื่อถือในความล้ำสมัยของเทคโนโลยีเป็นทุนเดิมด้วยความไม่เข้าใจอย่างถ่องแท้ โดยในปัจจุบันแต่ละเรื่องราวมีหลากหลายด้านและการเกิดขึ้นของข่าวปลอมหรือเฟคนิวส์ จึงเป็นเรื่องง่ายที่จะหายวับไปกับห้องสะท้อนแห่งอคติที่มีให้เห็นทุกวี่วัน
วันนี้เรามาถึงยุคที่ยากจะเปลี่ยนใจคนหรือพิจารณาข้อมูลที่ขัดแย้งกัน หากคนเหล่านั้นยึดมั่นถือมั่นกับเรื่องใดที่แม้จะเป็นเรื่องเท็จ ก็ยากที่จะชักจูงให้ล้มเลิกความเชื่อถือ
เช่นเดียวกับกรณีคริปโตควีนผู้ฉ้อฉลระดับมหากาฬรายนี้ หลายคนเชื่อว่าเงินกว่า 5 แสนล้านบาท มันสามารถบันดาลให้เธอแปลงร่างแปลงโฉมไปจนไม่มีตำรวจที่ไหนจะตามล่าหาตัวเธอได้
แต่เธอจะอันตรธานไปจากโลกนี้ไม่ได้แน่นอน ไม่ว่าจะมีลมหายใจหรือไม่ก็ตาม
ดอนรัญจวน
15/6/2567
